Gisteren en vandaag staak ik om -weer- aandacht te vragen voor het onderwijs. Hoe kunnen we er voor zorgen dat meer mensen kiezen voor werken in het onderwijs en hoe kunnen we de mensen die er al werken behouden? Wat kan ik daar aan doen?
Gisteren ben ik -weer- naar Den Haag gegaan om te demonstreren, om de politiek -weer- te laten zien dat de nood heel hoog is. Vandaag schrijf ik over mijn werkplezier, om te laten zien dat er ook hele mooie dingen gebeuren in de klas.

Op onze school hebben wij veel leerlingen met Nederlands als tweede taal. Het is heel mooi om te zien, dat je deze kinderen vaak na weken van niets zeggen, plotseling Nederlands hoort praten. Eerst tijdens het spelen en werken, daarna ook voorzichtig in de kring. Leuk om te zien hoe de kinderen stralen als ik ze daar een compliment voor geef.
De kinderen en ik kunnen erg genieten van muziek in de klas. Het zingen van liedjes, bewegen hierbij en spelen op de schoolinstrumenten zorgt voor veel plezier bij iedereen. De liedjes van Kinderen voor Kinderen gebruik al vanaf het begin van mijn schoolcarrière. De eerste jaren werden de liedjes meegezongen en uitgebeeld tijdens weeksluitingen, tegenwoordig zingen we de liedjes bij verschillende activiteiten. Het zingen en dansen hierbij zorgt voor een gezellige sfeer in de klas.
Tijdens het spelen en werken kunnen de kinderen van mijn groep werken aan de weektaak of vrij kiezen. Heel mooi om te zien dat groep 2 leerlingen dan uit zichzelf bezig zijn met sommen opschrijven of woorden naschrijven of dat een leerling van groep 3 meerdere malen het schaakspel pakt en klaar zet en zo laat zien “ik wil leren schaken”.
Naast deze voorbeelden van het werken in de klas, vind ik het creatief bezig zijn ook erg leuk. Bedenken hoe een thema ingevuld kan worden en hier materialen bij bedenken en maken geeft mij ook veel voldoening.

Dit zijn slechts een paar voorbeelden waar ik werkplezier van krijg, op social media heb ik er nog veel meer staan. Naast de werkdruk ervaar ik gelukkig ook veel werkplezier en hoop ik dat ik dit kan overdragen, zodat meer mensen kiezen voor werken in het onderwijs.

De foto is gemaakt door BEELD31

In mijn derde blog over de scholen waar ik heb gewerkt, is De Lessenaar/Het Palet aan de beurt, waar ik heb gewerkt van 1985 tot 2002. In deze 17 jaar gebeurde heel veel, ik heb mijn fotoboeken er even op na moeten slaan om mijn herinneringen in een goede volgorde te plaatsen.

In 1985 was er een overschot aan leerkrachten. Honderd sollicitanten voor een vacature was toen niet ongewoon, zo ook voor de vacature van groepsleraar (m/v) voor de openbare basisschool die in Poeldijk zou worden opgericht. Mijn blijdschap over het krijgen van de baan kan ik mij nog goed herinneren. Naast mij werden een directeur en een kleuterleidster aangesteld.

De school, met een kleutergroep en een gecombineerde groep 3 t/m 5, telde 39 leerlingen. Op maandag gaf ik les aan de 10 kinderen (9 jongens en 1 meisje) van groep 3, de andere dagen had ik ook de leerlingen van groep 4 en 5 er bij. De school huurde een verdieping in een MBO school aan de A.J. van Reststraat, waar we ook gebruik maakten van het schoolplein en de aula. Een groot voordeel was de gymzaal in het gebouw, zodat we geen tijd kwijt waren met “naar de gym lopen”. Wel kostte het schoolzwemmen veel tijd, met de bus gingen we een keer per week naar het zwembad in Monster.

In dat eerste schooljaar werd de school officieel geopend en kreeg het de naam “De Lessenaar”. Omdat de school zo klein was, werden Sinterklaas en Kerst gezamenlijk gevierd en gingen we met de hele school op schoolreis. Zo bezochten we in 1987 eerst Madurodam, waarna we ’s middags het Plaswijkpark in Rotterdam aandeden. Toen groep 8 er nog niet was, of erg klein was, werd het jaar een aantal keer afgesloten met een toneelstuk, opgevoerd door ouders en leerkrachten. Jaren later, toen groep 7/8 groot genoeg was, werd er gewerkt aan een musical op het eind van het jaar. Naast de maandsluitingen herinner ik mij ook de muziekafsluitingen die ik een aantal jaar heb gegeven. Ook op De Lessenaar gaf ik meerdere groepen muziekles en waagde ik me zelfs aan blokfluitles geven aan een hele groep leerlingen. Tijdens de muziekafsluiting zongen de groepen hun favoriete lied, speelden groepjes leerlingen blokfluit en speelde ik met een collega dwarsfluit, waardoor we zo bij elkaar een mooi programma hadden voor de leerlingen en hun ouders.

In 1991 vierde “De Lessenaar” haar eerste lustrum. We gingen zwemmen met de hele school en aten aansluitend pannenkoeken. In maart van dat jaar ging ik voor de eerste keer met zwangerschapsverlof. Als -voorlopig- afscheid voerde ik met mijn groep 3/4 een mini-musical op: “Loetje de hoedjesman”. Na mijn verlof ging ik twee dagen per week werken, afwisselend in diverse combinatiegroepen. Die dagen gaf ik naast de basisvakken mijn specialisaties: schrijven en muziek. Tijdens mijn verlof verhuisde de school naar een gebouw van een voormalige kleuterschool, aan de Bernardolaan. Ook herinner ik mij de projecten, waar we schoolbreed aan werkten en die we afsloten met een kijkavond. Het project “toerisme” had als afsluiting een schoolreisje naar “Het land van Ooit”.

In 1995 fuseerde De Lessenaar met drie andere openbare scholen, in verschillende dorpskernen van het Westland. Met een spectaculaire show, met als thema “Niet alleen maar samen”, waaraan alle leerkrachten meededen ging De Lessenaar op in Het Palet.

Ook buiten schooltijd deden we als team veel met elkaar. In de beginjaren, toen het team nog uit vier leerkrachten bestond, vierden we thuis bij de directeur Sinterklaas met gedichten en surprises. Een aantal jaar liepen we met leerlingen en ouders de Duinenmars. Ik kwam daarvoor uit Voorburg en liep mee met zoon in de kinderwagen. Ook heb ik heel wat keer bij collega’s thuis gegeten, als we ’s avonds op school moesten zijn voor bijvoorbeeld oudergesprekken, kijkavonden of de musical. In 1998 werkten vier collega’s 25 jaar in het onderwijs. Met alle leerkrachten van de vier vestigingen gingen we met een bus naar ‘s-Hertogenbosch, waar we de dag begonnen met koffie en een Bossche bol.

In 2002 was voor mij de tijd gekomen om dichterbij te gaan werken. Inmiddels was er een gebrek aan leerkrachten en wist ik dat ik welkom was op “De Margriet” in Leidschendam. De 17 jaar dat ik in Poeldijk heb gewerkt, draaide ik combinatiegroepen, waar ik veel van heb geleerd. Vooral bij de groep 3/4 voelde ik mij “als een vis in het water”. Ik vond het erg leuk dat ik op deze school de kans kreeg om mijn muziekideeën uit te voeren. Dit jaar werk ik net zolang op De Margriet als in Poeldijk: 17 jaar. Ik ben er nog niet uit wanneer ik over De Margriet een blog zal schrijven. Als ik het nú doe, voelt het of ik al ga stoppen met werken en dat is nog niet zo (waarschijnlijk-:)

Na een paar vervelende jaren voor de klas, waarin ik vaak overwoog ander werk te zoeken of gewoon maar helemaal te stoppen met lesgeven, ben ik dit schooljaar tóch weer begonnen om in elk geval “de 40 jaar” vol te maken.

Mijn grootste doel dit schooljaar is, om weer plezier in mijn werk te krijgen. Ik heb daarom eind vorig jaar een aantal stappen genomen om dit doel te bereiken. Zo heb ik 6 uur, de woensdag, ingeleverd. De woensdag telt in het PO voor 6 uur, maar vorig jaar is het geen een keer voorgekomen dat ik om twee uur naar huis kon. Het was altijd drie uur en soms nog later. Dit jaar werk ik alleen nog maar op donderdag en vrijdag. Heerlijk, na één dag is het alweer bijna weekend.

De tweede stap was mijn voorkeur aangeven voor een kleutergroep. Na jaren een combinatiegroep 3/4 draaien, met steeds meer regels moeten volgen van bovenaf, was ik toe aan een nieuwe uitdaging, waarvan ik weer energie zou krijgen. Omdat we op school twee kleutergroepen hebben en een van de kleuterleerkrachten als voorkeur aangaf een groep 3/4 of hoger, kon ik naar een van de kleutergroepen.

Naast deze stappen op schoolniveau, deed ik zelf nog twee dingen om weer energie te krijgen. Op woensdagmiddag ben ik het blokfluitles geven weer op gaan pakken. Jaren heb ik dat gedaan; in de klas, als naschoolse activiteit, bij mij thuis. Maar dit jaar doe ik het anders, ik geef les bij de leerlingen thuis. En dat bevalt goed. Ik geef momenteel les aan vier kinderen en na de herfstvakantie komt er nog een leerling bij.

Naast dit alles ben ik een schrift gaan bijhouden, waarin ik van elke schoolweek leuke dingen opschrijf en inplak. Lieve briefjes, leuke lessen, aardige dingen die leerlingen, ouders of collega’s tegen mij zeggen, leuke uitspraken van kinderen. Het wordt een bont geheel.

Al deze stappen zorgen ervoor dat ik mijn werkplezier weer terug begin te krijgen. De groep die ik dit jaar heb is leuk, fijne kinderen en aardige ouders. Soms, als ik een mailtje krijg, over alles wat we moeten doen “van boven af”, kan ik nog wel een benauwd gevoel krijgen. Maar steeds vaker lukt het mij om dit los te laten en denk ik aan de leuke momenten met de klas. De mooie rekenlessen, de muzieklessen, het buiten zijn met de kinderen, het spelen en werken van de kleuters. De 40 jaar voor de klas ga ik dit schooljaar wel halen en wie weet, hou ik het op déze manier, nog wel langer uit.

#werkplezier
Een van de dingen die mij werkplezier geeft zijn de handvaardigheids- en tekenlessen die ik geef aan mijn groep op de vrijdagmiddag. Fijn, omdat het een les is die ik aan de groep als geheel kan geven en omdat het erg leuk is om te zien, hoe kinderen creatief bezig zijn.

Ik probeer altijd zo min mogelijk een voorbeeld te laten zien, omdat veel kinderen mijn voorbeeld anders gaan na-apen. Het is leuker om te zien met welke ideeën de kinderen zelf komen. De handvaardigheids- en tekenlessen probeer ik af te wisselen, net zoals “op het platte vlak” en “ruimtelijke” werkjes. Ideeën haal ik uit de methode “Moet je doen”, uit andere boekjes of van internet.

Tijdens deze lessen vinden de kinderen het fijn om samen te werken. Dat mag regelmatig, maar sommige kinderen vinden het dan erg moeilijk om bij de les te blijven. Zij vinden het vaak een beetje té gezellig. Een van de mooiste lessen van afgelopen schooljaar was het, in tweetallen een dier maken van kosteloos materiaal. Ik had van alles neergezet en de kinderen mochten helemaal zelf bedenken hoe ze het dier gingen maken. Echter… ze mochten van mij geen lijm of plakband gebruiken. Die middag waren de kinderen heel goed bezig en ontstonden er prachtige creaties.

#werkdruk
Het schooljaar 2016/2017 is voorbij… een jaar waarin ik een aantal keer enorme #werkdruk voelde. De eerste keer was in het najaar toen ik door omstandigheden een aantal maanden met een nieuwe -tijdelijke- collega de groep ging draaien. Mijn collega waarmee ik de groep 3/4 het schooljaar begon, ging voor aantal maanden een andere groep draaien. Voor de kinderen en voor mij wennen, een nieuwe juf van buitenaf, maar fijn dát er in elk geval iemand was die de groep met mij kon draaien.

Een tweede moment dat mij veel energie kostte was de studiedag waarop wij te horen kregen dat het gedaan was met de groepsplannen, maar dat we voortaan veel nieuwe -administratieve- dingen moesten gaan doen: van alle Cito’s een uitgebreide analyse invullen, een groepsoverzicht invullen, een nieuw format voor de dagplanning met doelen en differentiatie bijhouden, doelen op het white-board schrijven.
In deze maand kwam ook de actiegroep #POinactie melden dat het 5 voor 12 is … Ik voelde me er door alles wat op me afkwam deze periode erg mee verbonden. Veel mooie opinie stukken voorbij zien komen in de krant, het Onderwijsblad en op Facebook en twee keer meegedaan met acties van #POinactie.

Ben deze maanden ook na gaan denken over alle extra tijd die ik eigenlijk kwijt ben met thuis voorbereiden (elke maandagavond) en taken uitvoeren. Ik probeer de #werkdruk steeds meer bespreekbaar te maken op school. Dat heeft er toe geleid dat ik mijn eigen format kan blijven gebruiken voor mijn dagplanning. Fijn dat ik dat vertrouwen heb gekregen. Verder kijk ik kritischer naar de extra uren die ik maak, probeer ik oplossingen te vinden voor dingen die extra tijd kosten. Zo ga ik komend jaar mijn professionaliserings uren gebruiken voor het leren werken met de nieuwe schoolwebsite en dit overdragen aan een collega die deze taak toebedeeld heeft gekregen.

Dit was voorlopig mijn laatste stuk over #werkplezier versus #werkdruk. Net als #POinactie ga ik nu genieten van de zomer en pak ik half augustus de schoolse draad weer op.

#werkplezier
Naast het voorbereiden van lessen, het lesgeven zelf, het nakijken en allerlei andere bezigheden die echt met het werken in de klas te maken hebben, heeft iedere leerkracht taken te doen. Denk bijvoorbeeld aan MR lid zijn, het organiseren van feesten, ICT coördinator zijn, de schoolreis organiseren en voorzitter zijn van de teamvergaderingen.

Elk jaar worden op de laatste studiedag van het schooljaar alle taken verdeeld onder de personeelsleden. Elk personeelslid krijgt dan van de directie een jaarrooster, waarop te zien is op welke niet werkdagen er ook gewerkt moet worden. Denk aan vergaderingen, studiedagen en allerlei feesten. Dit hoort allemaal bij je werkuren. Ook krijgt elk personeelslid een berekening waarop precies staat hoeveel taakuren er nog gemaakt moeten worden. De afgelopen jaren heb ik me vooral bezig gehouden met de PR van de school. Ik heb heel wat foto’s geschoten. Niet alleen van de klas, maar ook algemene foto’s en foto’s van allerlei feesten. Deze foto’s gebruikte ik voor de fotobijlage van de nieuwsbrief, voor de schoolgids, voor stukjes in Het Krantje en voor mijn grootste taak: het bijhouden van de website. Ik vond dit fijne taken, omdat ik het rustig thuis kon doen, op tijd dat het mij uitkwam.

De laatste twee jaar heb ik heel wat minder taakuren te vervullen, omdat ik gebruik kan maken van de regeling “duurzame inzetbaarheid”, die er is sinds de nieuwe CAO en bedoeld is voor werknemers vanaf 57 jaar. Zo heb ik voor komend jaar alle taken die ik altijd deed af moeten staan, gewoon omdat ik er de uren niet meer voor heb. Komend schooljaar ga ik twee nieuwe taken doen: het lustrum organiseren en mij oriënteren op een nieuwe leesmethode voor groep 3 en een nieuwe schrijfmethode voor groep 3 t/m 8. Nieuwe uitdagingen dus.
En het bezig zijn met foto’s? Misschien vind ik wel nieuwe uitdagingen thuis, samen met Linda. Momenteel zijn we aan het nadenken wat we allemaal met ons -mooie- beeldmateriaal kunnen doen.

#werkdruk
In de periode dat de Cito toetsen worden afgenomen, ervaar ik #werkdruk, omdat er dan veel extra moet worden gedaan. Twee keer per jaar worden er verschillende toetsen afgenomen: Technisch lezen, Begrijpend lezen, Woordenschat, Spelling en Rekenen.

Technisch lezen wordt individueel in de klas afgenomen, terwijl de kinderen zelfstandig aan het werk zijn. Maar ook de andere toetsen worden in mijn combinatiegroep 3/4 gedaan met de ene groep, terwijl de andere groep zelfstandig aan het werk is. Van te voren moet ik werk hebben bedacht dat de kinderen zelf kunnen maken, omdat ik natuurlijk niet kan helpen, als ik een Cito afneem. Dit voorbereidende werk heb ik natuurlijk ook als ik gewone lessen moet geven.

Het grootste werk zit in het nakijken van de toetsen en daarna invoeren in ons digitale registratiesysteem. Alle fouten die de leerlingen hebben gemaakt moeten worden aangevinkt, waarna er een score te zien is. Hier kan dan het verschil worden bekeken tussen de M toets van het midden van het jaar en de E toets aan het eind van het jaar. Het gaat dan vooral om de groei. Laat een kind zien dat het voldoende is gegroeid? Of is het niet voldoende gegroeid of misschien zelfs achteruit gegaan? Allemaal vragen waar je je mee bezig moet houden en moet noteren in een analyse formulier. Verder moet je bedenken waarom het ene kind wel vooruit is gegaan en het ander niet en wat er gedaan gaat worden om het kind meer te laten groeien. Wel allemaal interessant en nuttig, maar je bent er erg veel tijd mee kwijt.

Het is niet zo dat je hier extra tijd voor krijgt, “het hoort er allemaal bij”. Zoals zo mooi wordt gezegd “bij je opslagfactor”. Het invullen van de analyseformulieren doe ik thuis, omdat ik er op school geen tijd en rust voor heb. Nadat alle formulieren zijn ingevuld moeten ze op de server van school worden geplaatst. Heel onhandig, want daar kan ik hier thuis niet bij. Maar goed, wie weet komt daar komend schooljaar een oplossing voor. Daarnaast is er nog overleg met de IB-er om alle resultaten van de groep te bespreken. Kortom, ik zal blij zijn als alles weer is gemaakt, nagekeken, ingevuld en besproken.

De #POactie spreekt over “minder werkdruk” in het onderwijs. Maar wat voel ik dan als werkdruk? We moeten met voorbeelden komen zei een collega laatst, en zo is het. Om duidelijk te maken, wáár het dan in zit. Daarom zal ik zal schrijven over wat ik ervaar als werkdruk, maar ook over werkplezier, want er zijn ook heel veel fijne momenten. Momenten, in het onderwijs, die je werkplezier geven. Ook hier zal ik over schrijven. Mijn mini blogs zijn ook te lezen op https://www.facebook.com/mijnwoordclusters/

#werkplezier
Woensdag 17 mei was het een stralende dag. Precies op die prachtige dag stond het FEEST gepland voor alle leerkrachten van onze school. ’s Morgens werden we toegezongen door de 108 leerlingen en de ouders die deze dag kwamen helpen. Daarna gingen we naar binnen, waar de kinderen hun eigen juf konden feliciteren en eventueel een cadeautje of mooie tekening konden geven. Hierna trakteerden we de kinderen op limonade en cake, die ze mochten versieren met hagelslag, M&M’s en (heel veel) slagroom.

Om 9.45 uur was het tijd om weer naar buiten te gaan. Hier werden de kinderen verdeeld in groepjes en werd onder begeleiding van ouders een grappig spel gespeeld. In een uur tijd moesten zoveel mogelijk opdrachten worden uitgevoerd. Na het spel konden de kinderen nog even buiten spelen en werd bekeken welk groepje had gewonnen. Op het eind van de ochtend kreeg het winnende groepje een prijsje en kregen alle kinderen nog een ijsje. Dit was zo’n dag die je #werkplezier geeft.
Een dag waarbij er genoeg ouders zijn die willen helpen en kinderen laten zien dat ze goed samen kunnen werken. Een dag waarop ik ’s middags geen nakijkwerk had en daarom tijd had om de nieuwe aardrijkskunde methode te bekijken en een oefenles voor te bereiden.

#werkdruk
Inmiddels draai ik al bijna 25 jaar combinatieklassen en ondanks dat ik dit al zoveel jaar doe, kost dit veel energie en voorbereidingstijd. Om een combinatiegroep goed te kunnen draaien is een goede voorbereiding heel belangrijk. Elke maandagavond ben ik bezig met de puzzel op te lossen: wat ga ik de ene groep laten doen, als de andere groep instructie krijgt over de zelfstandig werken les? Je kunt niet altijd zeggen: “Ga maar even lezen, ik kom over een kwartiertje bij jullie”. Begin groep 3 kan dat al helemaal niet, terwijl groep 4 dan toch ook nog de nodige uitleg nodig heeft. Daarom heb ik inmiddels heel veel nuttige werkbladen gemaakt, die ik kan inzetten.

Verder is het belangrijk om de groep die een zelfstandig werken les moet gaan doen, ook te vertellen wat er gedaan moet worden als iets niet wordt begrepen, of wat te doen als het werk af is. Als ik immers bij de ene groep een instructieles geef, kan ik niet de kinderen helpen in de andere groep. Tussendoor loop ik, als het mogelijk is, wel langs bij de kinderen om ze complimenten te geven of kleine aanwijzingen te geven.

Als leerkracht ben je bij een combinatiegroep net een jojo, zeg ik altijd. Je bent constant aan het switchen tussen de twee groepen en dat is wat veel energie kost. Vooral als je tussendoor kinderen aan het werk moet zetten “die geen zin hebben”, tig keer naar de wc lopen of juist veel te snel werken, omdat ze graag als eerste klaar willen zijn.
Gelukkig zijn er ook vakken, waarbij de groep als een geheel bezig is, zoals hoofdrekenen, aardrijkskunde en tekenen. Ook heb ik een keer in de week “Zelfstandig werken” ingepland, waarbij de kinderen zelf in tweetallen moeten lezen, een schrijfopdracht doen of werk verbeteren. Op dat moment heb ik tijd om leerlingen extra te helpen.

Nakijken doe ik altijd na schooltijd. Een kwartiertje tussen de middag, de rest na 15.15 uur, als alle kinderen zijn opgehaald en de klas weer is opgeruimd. Na het nakijken, leg ik alles klaar voor de volgende dag en probeer ik op woensdag om 15.00 uur en op de andere dagen om 17.00 uur naar huis te gaan. Werkbladen kijk ik meestal thuis na, waarna ik er boekjes van maak, zodat de ouders kunnen zien wat de kinderen hebben geoefend op school. Op vrijdag mail ik mijn duo-collega voor de overdracht, waarna het weekend is en ik vier dagen de tijd heb om me weer op te laden voor mijn werkdagen.